De afgelopen jaren was aanbesteden sociaal domein bij veel gemeenten aan de orde. Jeugdhulp, Wmo-voorzieningen of welzijnstaken werden op allerlei plekken via bestekken in de markt gezet. Het traditionele subsidiepad werd losgelaten, waarna een Europese aanbesteding dikwijls de nieuwe marsroute was.
Na drie jaar transformatie, is het interessant te kijken wat dit heeft opgeleverd. Mijn beeld is dat het tot verzakelijking heeft geleid en dat het zowel bij gemeenten als aanbieders heeft geleid tot meer scherpte bij het formuleren van wat er nodig is en wat er kan. Ook denk ik dat het in algemene in veel gevallen heeft geleid tot een betere prijs/kwaliteit-verhouding en dat het innovatie heeft gestimuleerd.
Nadelen waren er volgens mij ook. Ik sprak onlangs een welzijnsdirecteur. Hij had het afgelopen jaar aan drie aanbestedingen meegedaan. Bij één heeft hij er gewonnen (statistisch gezien een redelijk normale score in zijn markt) en de kosten per aanbesteding waren tussen de 15 en 20 duizend Euro. Het ging dan om met name personeelskosten die gemaakt moeten worden om de offertes te schrijven en alle benodigde documenten voor te bereiden en aan te leveren. De transactiekosten zijn dus best hoog, gemiddeld ruim een halve ton per gewonnen aanbesteding.
Een bijkomend effect is dat na een aanbesteding er doorgaans winnaars en verliezers zijn. De verliezers moeten personeel laten afvloeien tegen vaak aanzienlijke kosten. De winnaars hebben nieuw personeel nodig en ook aan die werving zitten kosten verbonden. Het personeel van de een gaat daarbij uiteraard niet één-op-één over naar de ander.
Tot slot is wat mij betreft een aandachtspunt dat iemand die goed is in het leveren van zorg of welzijn, niet noodzakelijkerwijs ook altijd goed is in het schrijven van aanbestedingen. Het meedoen in aanbestedingen is een vak apart. Soms vraag je je wel eens af of een aanbesteding een toets is op kwaliteit of een wedstrijd schoonschrijven?
Dus… wat is wijsheid? Wat is nodig en hoe moeten we verder?
Lees hier meer over inkoop lokale zorg.