“Versterk de beleidsvrijheid van de gemeenten”, zo luidt letterlijk aanbeveling 2 uit het rapport van de Arbitragecommissie voor de jeugdzorg, dat onlangs is verschenen. In de media gaat alle aandacht uit naar het feit dat het Rijk de decentralisatie met te weinig geld voor de gemeenten heeft doorgevoerd. Er staat echter nog meer in het rapport en deze aanbeveling over de beleidsvrijheid vind ik opvallend.
Kritiek
De afgelopen jaren heb ik vanuit allerlei kringen veel kritiek gehoord op het functioneren van gemeenten ten aanzien van de jeugdzorg. Veel aanbieders vinden het lastig dat inkoop en bekostiging bij elke gemeente weer net iets anders is georganiseerd. Het vergt veel van de flexibiliteit van hun systemen. Bovendien moeten ze nu met een waaier aan opdrachtgevers zaken doen, in plaats van met een paar provincies of zorgkantoren. Menige aanbieder wil meer standaardisatie in de sector en sommige ook meer centralisatie: “Laat het Rijk het maar weer oppakken!”.
Beleidsvrijheid versterken
Niet dus! De beleidsvrijheid van gemeenten moet niet worden ingeperkt, maar juist versterkt. “…er kan een aantal wetswijzigingen doorgevoerd worden die de beleidsvrijheid verder versterken en de uitvoeringsvrijheid zo min mogelijk aantasten”, valt verder te lezen in het rapport. Wel pleit men ervoor dat het lerend vermogen van gemeenten moet worden verbeterd. Het is belangrijk dat werkzame elementen uit best practices gestructureerd worden opgeschaald. Gemeenten moeten dus goed monitoren, ervaringen uitwisselen en leren van elkaar.
Focus
Kortom, er moet volgens het rapport geld bij, dat in de eerste plaats. Vervolgens moet er meer focus komen op de effectiviteit van zorg. Wat werkt en wat niet? Gemeenten moeten de ruimte hebben om hun eigen beleid in te richten. Daarbij hoort ook de afbakeningsvraag: “Wat doen we en wat doen we niet?” Gemeenten zullen scherp moeten zijn op de kwaliteit, van elkaar moeten leren en zo de sector vooruit moeten helpen.
Decentraal blijft decentraal
En de aanbieders? Het staat er niet zo in, maar ik denk dat zij in dialoog met de gemeenten moeten kijken hoe zij vanuit hun kant kunnen bijdragen aan de transformatie. Als ik de Arbitragecommissie goed begrijp, kan er hier een daar wat worden aangescherpt en verbeterd, maar decentraal blijft decentraal, een kleurrijk verhaal!
Meer lezen?
- Jeugdzorgjargon beter voor bingo dan voor dialoog?
- Gemeente moet jeugdhulp lange termijn contracteren, maar krijgt korte termijn financiering…
- Na corona lumpsumbekostiging sociaal domein noodzaak
- Effect corona-crisis op financiën sociaal domein?
- Strategie en sturing in het sociaal domein
Of abonneer hier op de kwartaalnieuwsbrief.