Vorige week publiceerde de Rekenkamer Rotterdam een vernietigend rapport over de sociale wijkteams in de havenstad. De beoogde transformatie is niet bereikt, er zijn flagrante tekortkomingen en bovendien worden veel van de problemen door de gemeente ontkend.
Op basis van onderzoek de afgelopen jaren bij een groot aantal wijkteams in tal van gemeenten, is mijn algemene indruk over wijkteams een stuk positiever dan het oordeel van de Rekenkamer. Een interessante vraag is of het oordeel over Rotterdam breed geldig is, ook voor andere gemeenten?
Context wijkteams Rotterdam
Volgens mij is een deel van de problematiek niet universeel. De sociale problematiek in Rotterdam is veel groter dan in welke Nederlandse gemeente ook. Uitgangspunten als zelfredzaamheid en het beroep doen op een eigen netwerk is daardoor veel lastiger dan elders.
Daarnaast is de schaalgrootte een probleem. Het is bijzonder complex om 42 wijkteams op dezelfde wijze te laten werken en er over de hele breedte uniforme werkprocessen in te voeren. Veel van de omliggende gemeenten hebben 3 tot 6 wijkteams en dat is een stuk behapbaarder. Een teamleidersoverleg met vijf personen is anders dan met ruim veertig.
Eveneens een gevolg van de schaalgrootte is de complexiteit van de sociale kaart per wijkteam. In een kleine gemeente is het aantal scholen, huisartsenpraktijken en vrijwilligersorganisaties overzichtelijker en die zijn vaak meer wijkgebonden dan in een grote stad als Rotterdam. Veel gezinnen wonen bij wijze van spreken in wijk A, de huisarts zit in wijk B, het ene kind zit op school in wijk C en het andere kind in wijk D. De sociale infrastructuur is ingewikkelder en wijkgericht werken is daardoor ook moeilijker dan in kleinere gemeenten.
Inzet wijkteams Rotterdam
Tot zover een aantal facts of life waar Rotterdam nu eenmaal mee te dealen heeft. Daarnaast zijn er in Rotterdam ook bewuste keuzes gemaakt die mogelijk van invloed zijn op de huidige resultaten. De wijkteams zijn er niet laagdrempelig georganiseerd. Ze zijn in principe pas toegankelijk na een doorverwijzing en er is geen wijkteamloket in de wijk. Dit leidt tot het wrange gevolg dat de wijkteams moeilijker vindbaar zijn voor burgers dan teams bij omliggende gemeenten. Er zijn nu al budgetoverschrijdingen, maar waarschijnlijk is er daarnaast een groot aantal hulpbehoevenden die niet eens de zorg krijgen die ze nodig hebben omdat ze nooit bij het wijkteam aankomen.
Een ander probleem bij de Rotterdamse teams lijkt het personeelsmanagement van de teams te zijn. Het Rekenkamerrapport noemt de wijze waarop teams worden samengesteld en worden aangestuurd, het grote verloop binnen de teams en het te beperkte lerend vermogen. Dit zijn problemen die naar mijn mening het gevolg zijn van beleidsmatige keuzes. Ook hier zie je dat op andere plekken andere keuzes zijn gemaakt en de resultaten beter zijn.
Het organiseren van goede zorg voor de Rotterdamse burger is ingewikkeld en moeilijk. Desalniettemin valt er best het een en ander te leren van hoe het elders is georganiseerd.
Lees hier meer over benchmark wijkteams.