Kostenbeheersing van de lokale zorg staat momenteel bij menige zorgaanbieder en gemeente hoog op de agenda. In veel plaatsen is er sprake van overschrijding van de budgetten. De spelers in het sociaal domein moeten het tij keren. Het in de hand krijgen en houden van de kosten, vergt een aanpak op meerdere fronten.
Verschillende elementen
De kosten in het sociaal domein worden gevormd door een veelheid aan factoren (personeel, ICT, preventie, goede voorzieningen, etc.). Deze onderdelen zijn dikwijls communicerende vaten. Als het ene stuk hapert, gaat het andere ook niet goed. Toch zie ik in de praktijk dat een aanpak tot kostenbeheersing dikwijls éénzijdig wordt aangevlogen. De wijkteammedewerkers moeten strakker indiceren, de zorgaanbieders moeten eerder afschalen of de medewerkers van de bedrijfsvoering moeten een mooi dashboard bouwen met sturingsinformatie. Op zich misschien allemaal nuttig, maar mogelijk niet genoeg.
Werk vanuit een visie
Kijk niet te één-dimensionaal, maar beschouw het geheel. Het begint ermee om met elkaar vast te stellen of er een visie is op de lokale zorg. Is deze visie nog actueel en werkt iedereen conform die visie? Kort na 2015 was voor veel zorgpartijen onbekend hoe de decentralisaties zouden uitpakken. Inmiddels is er meer inzicht en kennis en op basis daarvan moeten gemeenten en aanbieders keuzes maken. In de praktijk schort het nog vaak aan een goede stip op de horizon.
Primair proces en ondersteuning
Naast de visie gaat het om hoe in de praktijk de zorg geboden wordt: het primair proces. Leveren wijkteams goede kwaliteit van ondersteuning en weten partners elkaar te vinden? U kunt zich afvragen op welke punten er echt is getransformeerd en op welke onderdelen er nog stappen te maken zijn. Hierbij zijn de toerusting en taakuitvoering van de professionals en de ondersteuning door goede werkprocessen en systemen belangrijk. Oftewel, de randvoorwaarden om effectief en efficiënt te werken moeten op orde zijn. Zo niet, dan lopen de kosten onnodig op.
Inkoop en bekostiging
Een laatste dimensie is de manier waarop de gemeente inkoopt en bekostigt. Van Den Helder tot Maastricht bestaan er inmiddels heel wat varianten. Hierbij kent elke vorm andere prikkels en andere effecten op kwaliteit van hulp, wachttijden en kosten. De keuzes die een gemeente hierin maakt, hebben invloed op wat er op andere onderdelen nodig is (werkinstructies, samenwerkingsverbanden, ict).
Kortom, het één kan moeilijk los van het ander worden bezien. Kostenbeheersing in de lokale zorg is een lastige en complexe opgave, maar als we de krantenkoppen van de laatste tijd mogen geloven, absoluut een noodzakelijke.
Graag hoor ik wat uw ervaringen zijn. Om zorgaanbieders en gemeenten op weg te helpen, is bovenstaand betoog nader uitgewerkt in een handreiking: Help wat kost die hulp!
Meer lezen:
– Wachtlijsten aanpakken is keuzes maken
– Preventie of zware zorg, wat aandacht krijgt groeit!
– Kostenbeheersing sociaal domein